Każdy maturzysta chciałby wiedzieć choć w przybliżeniu, jaka lektura będzie na jego maturze. Tego nie wie nikt poza kilkoma wtajemniczonymi autorami zagadnień maturalnych CKE. Możemy jednak analizować minione matury. Zapoznaj się z komentarzem na końcu artykułu, który ma charakter statystyczny i subiektywny 😉
Komentarz sumaryczny
- Epoki literackie obecne najczęściej: romantyzm i pozytywizm (literatura XIX w. niemal zawsze się pojawiała).
- Autor najczęściej cytowany: Adam Mickiewicz.
- Rodzaj literacki występujący najczęściej: epika -> gatunek: powieść.
Komentarz selektywny
Autorzy zagadnień maturalnych CKE upodobali sobie szczególnie romantyzm i pozytywizm. Są to epoki pełne arcydzieł i wielkich postaci literackich. W programie nauczania wiele miejsca poświęca się lekturom autorstwa Adama Mickiewicza z racji ilości analizowanych utworów, a także Bolesława Prusa i Henryka Sienkiewicza z racji obszerności „Lalki” i „Potopu”.
Typy na maturę?
Maturzysta powinien powtórzyć lektury obowiązkowe. Znajomość ich treści można wykorzystać podczas argumentacji nawet wówczas, gdy nie pojwią się jako materiał do analizy – we fragmencie. W rozprawce maturalnej należy odwołać się do całości lektury oraz do innego dzieła kultury. Może więc to być jedna z poniższych (także wiersze):
W roku 2015 to pierwsza matura w nowej, „rozprawkowej formie”, ale także sprawdzian realizacji podstawy programowej. Zakłada ona, iż obowiązkowo każdy maturzysta powinien znać poniższe lektury. Tak więc na 90% pewności można przypuszczać obecność fragmentu z dzieł obowiązkowych, których znajomością maturzysta może się pochwalić. Nigdy nie było na maturze „Ferdydurke”, poezji Kochanowskiego oraz opowiadań Schulza.
- *Bogurodzica
- *Jan Kochanowski – wybrane pieśni, treny (inne niż w gimnazjum) i psalm;
- *Dziadów część III, *Pan Tadeusz Adam Mickiewicz;
- *Lalka Bolesław Prus;
- *Wesele Stanisław Wyspiański;
- *Bruno Schulz – wybrane opowiadanie;
- *Ferdydurke (fragmenty) Witold Gombrowicz;
Z ważnych lektur nieobecne na maturze jeszcze to: powieści – „Zbrodnia i kara„, „Jądro ciemności„, „Dżuma„, „Inny świat„, „Ferdydurke„; dramat – „Tango„, „Król Edyp„.
TYPY na maturę 2015
Dla liceów
- Pasje życiowe idealistów pokroju Wokulskiego – potrzeba realizacji własnych marzeń.
- „Dziadów” cz. 3 – motyw cierpiącej matki – sprawa Rollisona.
- Rehabilitacja Jacka Soplicy jako nagroda za wysiłek odwrócenia losu i odkupienia win.
Dla techników
- Cena wolności – wybrana scena z „Innego świata”.
- Zderzenie intelektu, tradycji z siłą fizyczną i prostactwem – Artur a Edek z „Tanga”.
- Tomasz Łęcki i naiwność Wokulskiego? Fragment rozmowy obu bohaterów na temat oprocentowania pożyczki dla Łęckiego.
Bez względu na temat warto poćwiczyć przed maturą charakterystykę postaci, generalnie zawsze chodzi o analizowanie postaw bohaterów fragmentów z arkusza. Więcej w poradnikach.
TYPY na maturę 2016
Z utworów z gwiazdką typuję:
„Pan Tadeusz”, np.: Czy można uniknąć konfliktów? Rozważ problem w oparciu o fragment „PT” Adama Mickiewicza, odwołując się do całego utworu i innego dzieła kultury. (Powtórz konflikty: Horeszko – Soplica; Asesor – Rejent; Telimena – Zosia; Polacy – Rosjanie).
- Inne dzieła kultury do wykorzystania w tym temacie to min.: „Makbet”, „Zemsta”, „Lalka” czy „Chłopi”;
- Film np.: „Witaj w klubie” (2014), „Zjawa” (2015), „Birdman” (2015), Whiplash (2015).
„Lalka”, np.: Dzielić się czy nie dzielić bogactwem materialnym? Rozważ problem w oparciu o fragment „Lalki” Bolesława Prusa, odwołując się do całego utworu i innego dzieła kultury. (Powtórz charakterystykę postaci pod kątem – co bohaterowie lektury robią ze swoim majątkiem i skąd on pochodzi: Minclowie, Wokulski, Krzeszowska, Zasławska, hrabina Karolowa, Dalski czy Łęcki).
- Inne dzieła kultury do wykorzystania w tym temacie to min.: „Odprawa posłów greckich”, „Skąpiec”, „Śluby panieńskie”, „Moralność pani Dulskiej”, „Ludzie bezdomni”, „Chłopi”, „Przedwiośnie”, „Granica”;
- Film np.: „Król szczurów” (1965), „Nieoczekiwana zmiana miejsc” (1983), „Dwa miliony dolarów napiwku” (1994), „Zjawa” (2015).
Spoza lektur z gwiazdką:
„Przedwiośnie”, np.: Czy patriotyzm jest ważną wartością w życiu człowieka? Rozważ problem w oparciu o fragment „Przedwiośnia”, odwołując się do całości utworu i innego dzieła kultury. (Powtórz wątki: pochodzenie rodziny Baryków i tęsknota za ojczyzną, wątek udziału w wojnie Seweryna, Cezarego i Hipolita).
- Inne dzieła kultury do wykorzystania w tym temacie to min.: „Dziady” cz. 3, „Pan Tadeusz”, „Lalka”.
- Film np.: „Popiół i diament” (1958), „Urodzony 4 lipca” (1989), „Katyń” (2008), „Apocalypto” (2006).
Piszę starą maturę i stawiam na „Tango” – Mrożka, gdyż autor niedawno zmarł. Ewentualnie coś z „Innego świata”, ponieważ panuje wojna na Ukrainie. Mam nadzieje, że nie dadzą Ferdydurke, Dziadów, Kordiana, Nie-boskiej komedii, bo to wg mnie najgłupsze lektury. Potopu i Wesele na pewno nie będzie, bo to było w tamtym roku. Lalkę też pewnie sobie darują, bo ona jest za często.
Też piszę starą maturę i obstawiam że będzie coś związanego z obozami koncentracyjnymi gdyż w tym roku była 70 rocznica wyzwolenia Auschwitz. Obstawiam więc Tadeusza Borowskiego: „Proszę państwa do gazu” „U nas w Auschwitzu…” „Pożegnanie z Marią” oraz „Inny świat” Gustaw Henryka Grudzińskiego. lub reportaż Hanny Krall z Markiem Edelmanem „Zdążyć przed Panem Bogiem” . Mam jeszcze wątpliwości co do Tadeusz Różewicza gdyż zmarł rok temu dokładnie 24 kwietnia 2014r.
Ale innego świata jeszcze nie było.. i teraz nagle by dali ;/.
Ja stawiam na Chłopów Reymonta, w tym roku 90 rocznica śmierci, dodatkowo rok 2015 jest ogłoszony rokiem Władysława Reymonta.. obym sie myliła
Wydaje mi się że Makbet też wchodzi w gre
dziady cz.3 🙁