Przeczytaj uważnie teksty, a następnie wykonaj zadania umieszczone pod nimi. Odpowiadaj tylko na podstawie tekstów i tylko własnymi słowami – chyba że w zadaniu polecono inaczej. Udzielaj tylu odpowiedzi, o ile Cię poproszono.
Tekst do zadań 1.–5.
Włodzimierz Wójcik
Laudatio
(mowa pochwalna z okazji otrzymania przez Tadeusza Różewicza tytułu doctora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego)
Prześwietny Senacie,
Dostojny Doktorancie,
Panie, Panowie,
[…]
Od ponad półwiecza twórczość literacka Tadeusza Różewicza wzbogaca krajobraz literatury polskiej i tym samym funduje sławę naszej narodowej kultury w wymiarze światowym. Jest więc w tym głęboki sens, ż e Prześwietny Senat Uniwersytetu Śląskiego podjął inicjatywę nadania doktoratu honorowego wielkiemu pisarzowi. Manifestuje się też i moja wielka radość z tego powodu, iż powierzył mi zaszczytną rolę promotora-laudatora. […] W świetle […] tego, co o Tadeuszu Różewiczu mówi nauka o literaturze i krytyka literacka, jawi się nam autor Kartoteki jako przenikliwy i wrażliwy świadek dylematów naszej epoki.
Należy do „rocznika Kolumbów”, a więc do tej generacji Polaków, którzy byli urodzeni u progu II Rzeczypospolitej. Sposobieni do życia mądrego i szczęśliwego, spotkali się nieoczekiwanie oko w oko z wojną, ciemną nocą okupacji oraz ogromem doznań, jakie niosły ze sobą systemy totalitarne. Właśnie te doświadczenia zdeterminowały kształt ideowy i artystyczny fenomenalnego debiutu Różewicza. W tomach poetyckich Niepokój i Czerwona rękawiczka wypowiadał się w imieniu swojego pokolenia, dokonując gorzkiego obrachunku z minioną wojenną przeszłością. Doszedł do prawdy, że po Oświęcimiu dawna poezja okazała się w wielu przypadkach anachroniczna w sferze treści, a w sferze formy – sztuczna. Rezygnował z patosu wojennego, z koncepcji poezji patriotyczno-tyrtejskiej. Wiedział dobrze, że w nowej sytuacji należy dążyć do przywracania słowom ich pierwotnych sensów i znaczeń. Mówimy, że stał się kreatorem wiersza pozbawionego nadmiernej metaforyki i zdobnictwa, zbliżonego do prozy, zwanego odtąd „wierszem różewiczowskim”. Ale zdajemy sobie sprawę z tego, iż wiersz ten (odkrycie na miarę dokonań wersyfikacyjnych Kochanowskiego i Mickiewicza) ma swoją dyscyplinę i logikę – składniową i intonacyjną. Pozostanie on na trwałe w dziejach naszej literatury. […] Podkreślmy to wyraźnie: f e n o m e n e m systemu Różewiczowskiego jest n o w y sposób artykulacji zagadnień moralnych, od zawsze będących przecież istotą poezji, lecz po doświadczeniach II wojny światowej domagających się o d m i e n n y c h rozwiązań artystycznych. […]
Poeta walczy […] z absurdem i dewiacjami współczesnej cywilizacji; sygnalizuje niebezpieczeństwa procesów dezintegracyjnych, zagubienia się w świecie chaosu i w złudach konsumpcyjnego życia, życia zuniformizowanego i nijakiego. Cierpliwie i konsekwentnie występuje z moralistyczną przestrogą. […]
Nie słabnie zainteresowanie czytelnicze tym Wielkim Współczesnym, który stał się już za życia prawdziwym klasykiem literatury polskiej. […]
Dzieło Różewicza – klasyka i jednocześnie nowatora – jest dorodnym, zdrowo uformowanym drzewem, mocno osadzonym w pejzażu literatury i kultury polskiej, europejskiej i światowej. […] Autor Równiny w roku 1955 napisał – w stulecie zgonu twórcy Liryków lozańskich1 – jeden z najpiękniejszych w naszej literaturze wierszy pod znaczącym tytułem „Chleb”:
Chleb
który żywi i zachwyca
który się w krew narodu zmienia
poezja Mickiewicza
sto lat nas karmi
ten sam chleb
siłą uczucia
rozmnożony
Wsłuchując się w te cudowne wersy, wyrażamy ich twórcy, Tadeuszowi Różewiczowi, wdzięczność za to, że owym chlebem-poezją karmi nas szczodrze przez ponad półwiecze… […]
Przeto w uznaniu dla Twych wybitnych zasług i osiągnięć Prześwietny Senat Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach postanowi ł przyznać i nadać Tobie, Dostojny Doktorancie, prawomocną uchwałą z dnia 8 grudnia 1998 roku tytuł Doktora honoris causa.
Na podstawie: Włodzimierz Wójcik, Laudatio, [w:] Tadeusz Różewicz. Doctor honoris causa Universitatis Silesiensis, oprac. Marian Kisiel, Dariusz Rott, Włodzimierz Wójcik, Katowice 1999.
Zadanie 1. (0–1) Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń odnoszących się do przemówienia Włodzimierza Wójcika. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
| 1 | Autor podkreśla szczególne zasługi Tadeusza Różewicza dla rozwoju form poetyckich w literaturze powojennej. | P | F |
| 2 | Autor łączy emocjonalną ocenę dorobku Tadeusza Różewicza z racjonalnymi argumentami uzasadniającymi przyznanie poecie tytułu doctora honoris causa. | P | F |
| 3 | Autor nie komentuje postawy Tadeusza Różewicza wobec doświadczeń wojny. | P | F |
A. PPP B. PFF C. PPF D. EPP
[qwiz style=” width: 300px !important; min-height: 100px !important; border-width: 1px !important; border-color: #00cc00 !important;” align=”center” hide_forward_back=”true” hide_progress=”true”] [q multiple_choice=”true”]
Wskaż poprawną odpowiedź:
[c]QSA=[c]QiA=[c]Qy A=[c]RDwvaDY+CjxoNj4=[f]IE5pZS48L2g2Pgo8aDY+[f]IE5pZS48L2g2Pgo8aDY+[f]IFRhayE8L2g2Pgo8aDY+[f]IE5pZS48L2g2Pgo8cD4=[x] [restart] [/qwiz]
Zadanie 2. (0–2) Na podstawie przemówienia Włodzimierza Wójcika sformułuj dwa argumenty, którymi uzasadnisz, że Tadeusz Różewicz zmienił charakter poezji powstałej po doświadczeniach II wojny światowej.
A. zrezygnował z metafizyki, stał się pragmatykiem
B. podważył patriotyzm, chwalił prostotę
C. odrzucił tyrteizm, skupił się na rozrachunkach z przeszłością
D. odrzucił patos i metaforykę, skupił się na pierwszym znaczeniu słów
[qwiz style=” width: 300px !important; min-height: 100px !important; border-width: 1px !important; border-color: #00cc00 !important;” align=”center” hide_forward_back=”true” hide_progress=”true”] [q multiple_choice=”true”]
Wskaż poprawną odpowiedź:
[c]QSA=[c]QiA=[c]QyA=[c]RDwvaDY+ CjxoNj4=[f]IE5pZS48L2g2Pgo8aDY+[f]IE5pZS48L2g2Pgo8aDY+[f]IE5pZS48L2g2Pgo8aDY+[f]IFRhayE8L2g2Pgo8cD4=[x] [restart] [/qwiz]
Uwaga: odpowiedź prawidłowa na maturze musiała zawierać uogólnienie i uszczegółowienie, z którego tutaj zrezygnowano.
Zadanie 3. (0–2) Czy z wiersza Tadeusza Różewicza „Chleb”, przywołanego przez autora przemówienia, wynika, że spełniło się pragnienie Adama Mickiewicza wyrażone w poniższym fragmencie „Epilogu” „Pana Tadeusza”? W uzasadnieniu swojej odpowiedzi wykorzystaj symbolikę poniższego fragmentu „Epilogu” oraz wiersza „Chleb”.
O, gdybym kiedy dożył tej pociechy,
Żeby te księgi zbłądziły pod strzechy,
Żeby wieśniaczki, kręcąc kołowrotki,
Gdy odśpiewają ulubione zwrotki
O tej dziewczynie, co tak grać lubiła,
Że przy skrzypeczkach gąski pogubiła,
O tej sierocie, co piękna jak zorze
Zaganiać gąski szła w wieczornej porze,
Gdyby też wzięły na koniec do ręki
Te księgi, proste jako ich piosenki!
A. Nie, nie spełniło się pragnienie Mickiewicza, ponieważ naród nie potrafił czytać.
B. Tak, pragnienie Mickiewicza o czytaniu jego dzieł przez prostych ludzi spełniło się.
C. Tak, pragnienie Mickiewicza o czytaniu jego dzieł przez prostych ludzi spełniło się i są jak chleb powszedni w życiu narodu.
D. Nie, marzenie Mickiewicza nie spełniło się, prosty naród skupia się na pracy, aby mieć chleb codzienny i nie umrzeć z głodu.
[qwiz style=” width: 300px !important; min-height: 100px !important; border-width: 1px !important; border-color: #00cc00 !important;” align=”center” hide_forward_back=”true” hide_progress=”true”] [q multiple_choice=”true”]
Wskaż poprawną odpowiedź:
[c]QSA=[c]QiA=[c]Qy A=[c]RDwvaDY+CjxoNj4=[f]IE5pZS48L2g2Pgo8aDY+[f]IE5pZS48L2g2Pgo8aDY+[f]IFRhayE8L2g2Pgo8aDY+[f]IE5pZS48L2g2Pgo8cD4=[x] [restart] [/qwiz]
Zadanie 4. (0–3)
a) Spośród podanych określeń wybierz te, które charakteryzują język przemówienia Włodzimierza Wójcika.
B. schematyczna składnia
C. słownictwo wyrażające ocenę
D. używanie przenośni
E. liczne wyrazy nacechowane negatywnie
F. stosowanie terminologii teoretycznoliterackiej
A. CDF B. ACE C. CDE D. BCE
[qwiz style=” width: 300px !important; min-height: 100px !important; border-width: 1px !important; border-color: #00cc00 !important;” align=”center” hide_forward_back=”true” hide_progress=”true”] [q multiple_choice=”true”]
Wskaż poprawną odpowiedź:
[c]QS A=[c]QiA=[c]QyA=[c]RDwvaDY+CjxoNj4=[f]IFRhayE8L2g2Pgo8aDY+[f]IE5pZS48L2g2Pgo8aDY+[f]IE5pZS48L2g2Pgo8aDY+[f]IE5pZS48L2g2Pgo8cD4=[x] [restart] [/qwiz]
b) Wymień dwa środki językowe świadczące o zastosowaniu przez Włodzimierza Wójcika etykiety językowej wobec Tadeusza Różewicza i uczestników uroczystości. Podaj nazwę każdego z nich i zilustruj przykładem z tekstu.
A. epitet, formy grzecznościowe
B. apostrofa: dostojny doktorancie; wielkie litery: Twych / Prześwietny Senat
C. epitet: Dostojny Doktorancie; metafory: Prześwietny Senat
D. forma grzecznościowa: wielkiemu pisarzowi; epitet: Twych
[qwiz style=” width: 300px !important; min-height: 100px !important; border-width: 1px !important; border-color: #00cc00 !important;” align=”center” hide_forward_back=”true” hide_progress=”true”] [q multiple_choice=”true”]
Wskaż poprawną odpowiedź:
[c]QSA=[c]Qi A=[c]QyA=[c]RDwvaDY+CjxoNj4=[f]IE5pZS48L2g2Pgo8aDY+[f]IFRhayE8L2g2Pgo8aDY+[f]IE5pZS48L2g2Pgo8aDY+[f]IE5pZS48L2g2Pgo8cD4=[x] [restart] [/qwiz]
Uwaga: odpowiedź wymagała nazwy środka i przykładu, bez niego nie było punktu.
Zadanie 5. (0–1) Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B, a następnie 1., 2. albo 3. W wypowiedzeniu „W tomach poetyckich „Niepokój” i „Czerwona rękawiczka” wypowiadał się w imieniu swojego pokolenia, dokonując gorzkiego obrachunku z minioną wojenną przeszłością” dominuje funkcja
| A | impresywna | ponieważ | 1 | autor przemówienia wyraża w tym wypowiedzeniu swoją opinię na temat twórczości Tadeusza Różewicza. |
| 2 | wypowiedzenie to zawiera informacje o konkretnych tomach poetyckich Tadeusza Różewicza. | |||
| B | ekspresywna | |||
| 3 | wypowiedzenie to w bezpośredni sposób zmusza odbiorców do uznania argumentów |
A. A1 B. A3 C. B1 D. B2
[qwiz style=” width: 300px !important; min-height: 100px !important; border-width: 1px !important; border-color: #00cc00 !important;” align=”center” hide_forward_back=”true” hide_progress=”true”] [q multiple_choice=”true”]